Oogsttijd voor de appels en peren. Kisten vol. Maar wat doe je met fruit dat op de grond valt? Weggooien? Of het naar de fruitpers in de buurt brengen en daar sap van laten maken?

Sap maken in Ospel

Sinds vorig jaar kunnen particulieren met kleine hoeveelheden appels en peren terecht bij de fruitpers van agro-ecologische onderneming Aards aan de Klaarstraatzijweg 12 in Ospel. De pers is mede mogelijk gemaakt door Coöperatie Zuidenwind.

Kleine hoeveelheden
Op het erf staat een aanhangwagen met kratten vol appels en peren. Drie mannen zijn druk in de weer met het uitladen. Thamar Bovend’Eerdt, eigenaar van de agro-ecologische onderneming, heet de mannen welkom en legt uit hoe het persen in z’n werk gaat. De mannen: “We hebben enkele hoogstamfruitbomen van oude rassen, zoals notaris- en sterappels. Het is jammer om fruit weg te gooien. Via via hoorden we van de fruitpers in Ospel. Geweldig dat we hier als particulieren terecht kunnen met geringe hoeveelheden fruit. Ook nog eens in de buurt.”

Sap maken
In de omgebouwde varkensstal staat de roestvrije stalen verwerkingslijn te blinken in de zon. De mannen legen de kratten met fruit in de ‘badkuip’. In totaal honderd kilo. Bovend’Eerdt dompelt de appels en peren onder. Een rad schept het fruit uit het water en brengt het als een soort lopende band omhoog naar de vermaler. Oorbeschermers zijn geen overbodige luxe. De machine bonkt en gromt. Bovend’Eerdt legt er een lege mal onder. Als de schuif opengaat, vallen de vermalen stukjes appels en peren naar beneden in de mal. Hij dekt de pulp af met een doek en stapelt ze op elkaar. De hele stapel draait hij onder een dikke houten plaat. De pers drukt op de houten plaat met een kracht van ruim 300 bar. Het sap sijpelt uit de mallen, gaat door een zeef en wordt opgevangen in een metalen bak. Van daaruit loopt het naar een filter en stroomt het in een roestvrijstalen ketel. De ketel is met slangen verbonden met een boiler, die het sap verwarmt naar 80 graden Celsius. Bij dit pasteurisatieproces worden micro-organismen gedood. Bij de vulmachine staat vrijwilliger Henny Bulten uit Kelpen-Oler. Met een druk op de knop vult hij plastic zakken met drie liter zelfgemaakt sap. De zakken stopt hij in kartonnen dozen met daarop het stempel van Aards en een datum. “Allemaal puur sap zonder enige toevoegingen.”

Eerlijke producten
Thamar Bovend’Eerdt is een bevlogen agrarische ondernemer. Hij heeft gezondheidswetenschappen in Maastricht gestudeerd. Vanaf 2013 nam hij geleidelijk de boerderij van z’n ouders (Harry en Wiesje) over. In 2018 werd hij volledig eigenaar. “Ik wil voedsel maken op een gezonde manier.” Volgens Bovend’Eerdt zit de kracht van de natuur in de bodem. “We willen zoveel mogelijk (zonne-)energie in de bodem opslaan. Dat doe je door bomen af te wisselen met struiken en bodembedekkers. Zo wordt de fotosynthese (zonne-energie zet CO2 om in zuurstof en koolstof) optimaal benut. De plant en bodem nemen koolstof (C) op terwijl zuurstof (O2) wordt afgegeven.” Bovend’Eerdt pootte allerlei bomen en wilde de oogst verkopen. Al snel merkte hij dat dat niet werkte. “Consumenten eten met hun ogen. Een appel met butsen en rare vormen verkoopt niet, hoe gezond en lekker die ook is.” Hij verzette zijn bakens en focust nu op kwaliteitsproducten.

“Ik ben op zoek naar een plek in de lokale gemeenschap als agro-ecologische boer. Niet alleen maar gedreven door economische waarden, maar vertellen en laten zien waar onze eerlijke producten vandaan komen en hoe ze worden gemaakt.” Bovend’Eerdt verkoopt zijn kwaliteitsproducten in een winkel aan huis en wil meer excursies en workshops geven. Ook aan de jeugd.

Bijdrage Coöperatie Zuidenwind
Eind 2020 kwam Bovend’Eerdt in contact met Coöperatie Zuidenwind. Al snel ontstond het idee van een fruitpers. Coöperatie Zuidenwind maakte de aanschaf van de fruitpers financieel mogelijk. “Veel mensen weten niet dat ze kleine hoeveelheden fruit bij ons kunnen laten persen. Het is fijn als er meer mensen gebruik van maken.” Bij het persen blijft van de appels en peren ongeveer 65% sap over. Het hele proces duurt ongeveer een uur. “Mensen vinden het leuk dat ze erop kunnen wachten. Ze komen met kratten appels/peren aan en gaan trots weg met dozen eigengemaakte sappen”, vertelt Thamar Bovend’Eerdt. Dat geldt zeker voor de drie eerdergenoemde mannen. Trots zetten ze de dozen met sappen in hun aanhangwagen. “Wat is er leuker dan op verjaardagen je eigengemaakte sap cadeau doen?”